MA&#x27;RIFAT DARSI | МАЪРИФАТ ДАРСИ

✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing

? 2024 йил барча мавзулар / 2024 yil barcha mavzular

32 900 #

2 месяца, 4 недели назад

Xulosa o‘rnida
Har bir ota-onaning qalbidagi eng oliy maqsadi aziz farzandining ta’lim-tarbiyasi hamda uning nurli istiqbolidir. Quvonarlisi, yurtimizda davlatimiz rahbari boshchiligida xalqimiz, farzandlarimizning taqdiri va kelajagi uchun barcha imkoniyatlar eshigi keng ochilgan. Bunga «labbay», deya javob qaytara oladigan iste’dodli avlod shaxdam qadam tashlamoqda. Ularning yuragida yongan ilm-ma’rifat quyoshi, ezgu va oliy muddaolari zakiy bobolarning «Najot ta’limda, najot tarbiyada, najot ilmda», deya bildirgan har harfi zar hikmati bilan yanada yorug‘, charog‘on.

Gulnoza TURG‘UNBOYEVA,
o‘z muxbirimiz.

✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing

? 2024 йил барча мавзулар / 2024 yil barcha mavzular

56 500 #

5 месяцев, 2 недели назад

Yaqinda Oliy Majlis Qonunchilik palatasida bo‘lib o‘tgan navbatdagi yig‘ilishda «Yangi tahrirdagi O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi qabul qilinganligi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartirishlar kiritish to‘g‘risida »gi qonun loyihasi muhokama qilindi. Ta’kidlanganidek, yangi tahrirdagi Konstitutsiya davlat organlarining faoliyatini demokratlashtirish, inson huquq va erkinliklarini himoya qilishga qaratilgan yangicha konstitutsiyaviy-huquqiy sharoitlarni yaratdi. Bu esa, o‘z navbatida, amaldagi qonun hujjatlarini asosiy qonunimizga muvofiqlashtirishni taqozo etmoqda. Yig‘ilishda ko‘rib chiqilgan qonun loyihasi bilan 28 ta qonun hujjatiga o‘zgartirish kiritish nazarda tutilmoqda. Xususan, «Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida»gi qonunning 5-moddasi Konstitutsiyaning 81-moddasidan kelib chiqib, «Ommaviy axborot vositalari erkindir va qonunga muvofiq ish olib boradilar. Davlat ommaviy axborot vositalari faoliyatining erkinligini, ularning axborotni izlash, olish, undan foydala nish va uni tarqatishga bo‘lgan huquqlari amalga oshirilishini kafolatlaydi» degan jumlalar bilan to‘ldirilmoqda.

Ommaviy axborot vositalari xodimlarining ishi nihoyatda murakkab va mas’uliyatli, chunki ularning qo‘lida eng kuchli qurollardan biri bo‘lgan so‘z turibdi. Bilamizki, har qanday ommaviy axborot vositasi, birinchi navbatda, ommaviylik uchun kurashadi. Huquqiy asoslar to‘liq mus- tahkamlanib qo‘yilsa, har bir detalga qonun va sifatli ijro bilan yondashiladi. Natijada OAVdagi xatoliklar, noxolis yondashuvlar sezilarli darajada kamayadi va suiiste’molchiliklarga keskin zarba beriladi. Tabiiyki, kuchli huquqiy himoya to‘rtinchi hokimiyat deb ta’riflanadigan soha vakillarini tazyiq va turli bosimlardan saqlaydi, shu bilan bir qatorda ularni noxolislikka yo‘l qo‘ymasdan, to‘g‘ri yo‘nalishda faoliyat yuritishga undaydi. Qonunlarga hurmat yuqori darajada bo‘lsa, huquqiy himoya yanada kuchaytirilsa, tom ma’noda so‘z va matbuot erkinligiga erishiladi. Zero, so‘z va matbuot erkinligi taraqqiyotning muhim shartidir. Agar biz so‘z erkinligidan ortga chekinadigan bo‘lsak, barcha islohotlar orqaga ketishni boshlaydi. Shunday ekan, barchamiz mas’uliyat hissi bilan yashamog‘imiz darkor!

Ichki ishlar organlari faoliyatining ochiqligi va shaffofligini ta’minlash, shuningdek, OAV vakillari hamda aholi o‘rtasida keng muhokamaga sabab bo‘layotgan holatlarga munosabat bildirish maqsadida bugungi kunda Ichki ishlar vazirligi hamda hududlarda faoliyati yo‘lga qo‘yilgan axborot xizmatlarining ham salmoqli o‘rni borligini qayd etish joiz. Ularning tezkor chiqishlari orqali ko‘plab noo‘rin, yolg‘on ma’lumotlar tarqalishining oldi olinmoqda. Bu esa fuqarolarimiz turli mish-mishlarga chalg‘ib qolmasligiga zamin yaratadi.

Abror POYONOV,
o‘z muxbirimiz.

✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing

? 2024 йил барча мавзулар / 2024 yil barcha mavzular

33 500 #

5 месяцев, 2 недели назад

25-mavzu

SO‘Z VA MATBUOT ERKINLIGI – TARAQQIYOTNING MUHIM SHARTI

Biz bugun huquqiy demokratik davlat qurayotgan ekanmiz, jurnalistikaning butun dunyoda e’tirof etilgan, o‘zgarmas talab va mezonlariga amal qilishimiz zarur. Bu mezonlarning eng asosiysi – xolislik va haqqoniylikdir. Binobarin, matbuot maydoniga kirgan inson – u jurnalist bo‘ladimi, bloger bo‘ladimi, bundan qat’i nazar – ana shu qoidalarga amal qilishi shart.
Shavkat MIRZIYOYEV

Odatda dunyo mamlakatlari uch toifaga – taraqqiy topgan, rivojlanayotgan va rivojlanmagan davlatlarga bo‘linadi. Endi bu tabaqalashtirishda axborotlashtirish qay darajada ekani eng muhim va zarur ko‘rsatkichlardan biriga aylanib bormoqda. Chunki aholining axborot olish va tarqatish imkoniyati jamiyatda ijtimoiy komillik poydevori bo‘lmish emin-erkin fikrlash muhiti yaratilganidan dalolatdir. Bugungi kunda birorta davlat global axborot oqimidan chetda qolmagan, desak yanglishmaymiz. Sababi, har qanday katta-kichik, muhim-nomuhim axborot istalgan lahzada dunyoga tarqalishi mumkinligi hech kimni hayratlantirmay qo‘ydi.

Shu o‘rinda mashhur yozuvchilardan biri Paulo Koeloning «Inson ixtiro qilgan vayronkor qurollar orasida so‘z eng xatarli va kuchli qurolligicha qolmoqda» degan fikrini eslab o‘tishimiz o‘rinlidir. Negaki, XXI asrda axborot oqimi shu darajada jadallashdiki, OAVga yo‘naltirilgan turli mafkuraviy g‘oyalar insonlar ongiga nihoyatda kuchli ta’sir ko‘rsatmoqda. Buning ortidan esa ko‘z ko‘rib, quloq eshitmagan voqeiliklar sodir bo‘layotgani – u xoh salbiy bo‘lsin, xoh ijobiy – SO‘Z naqadar qudratli kuch ekanligini yaqqol belgilab beradi. Ya’ni, har bir axborotning o‘z egasi va iste’molchisi, ortidan ergashuvchi auditoriyasi bo‘ladi. Bundan tashqari, u ma’lum bir g‘oya singdirilishiga xizmat qiladi.

So‘z va matbuot erkinligi to‘g‘risidagi qarashlar ancha oldin paydo bo‘lgan bo‘lsada, faqatgina 1948-yildagi Inson huquqlari umumjahon deklaratsiyasida ushbu erkinliklar qonunan belgilab qo‘yildi. Xususan, deklaratsiyaning 19-moddasida shunday deyiladi:
«Har bir inson e’tiqod erkinligi va uni erkin ifoda qilish huquqiga ega. Bu huquq hech bir to‘siqsiz o‘z e’tiqodiga amal qilish erkinligini hamda axborot va g‘oyalarni har qanday vosita bilan, davlat chegaralaridan qat’i nazar, izlash, olish va tarqatish erkinligini o‘z ichiga oladi». Mamlakatimizda so‘z va matbuot erkinligi bo‘yicha amalga oshirilayotgan o‘zgarishlarni ham e’tirof etish joiz. O‘zbekistonda so‘z, axborot va matbuot erkinligini ta’minlashga qaratilgan huquqiy islohotlar mustaqillikning dastlabki yillaridanoq boshlangan. Xususan, 1991–2002-yillar orasida «Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida»gi, «Axborot olish kafolatlari va erkinligi to‘g‘risida»gi, «Axborotlashtirish to‘g‘risida»gi, «Axborot erkinligi prinsiplari va kafolatlari to‘g‘risida»gi, «Jurnalistlik faoliyatini himoya qilish to‘g‘risida»gi qonunlarni qabul qilishga erishilgan. O‘tgan davrda sohaga oid qonunchilik bosqichma-bosqich takomillashdi, davlat rahbari tomonidan axborot sohasiga tegishli bir necha muhim farmon va qarorlar, davlat dasturlari qabul qilindi. Ko‘plab xorijiy ommaviy axborot vositalari O‘zbekistonda akkreditatsiya qilinib, ularning mamlakatda erkin faoliyat yuritishlari uchun huquqiy zamin yaratildi. Milliy axborot makoni va axborot infratuzilmasini rivojlantirmay turib, so‘z erkinligi va axborot ochiqligini ta’minlashga erishib bo‘lmaydi. Shu maqsadda mustaqillik yillarida yurtimizda OAV uchun qulay infratuzilma yaratish borasida ko‘zga ko‘rinarli ishlar amalga oshirildi.

OAV xodimlari uchun muhim sanalar belgilangan. Jumladan, 3-may «Butunjahon matbuot erkinligi kuni» sifatida e’tirof etilgan. Bundan tashqari, O‘zbekistonda har yili 27-iyun – Matbuot va ommaviy axborot vositalari xodimlari kuni sifatida keng nishonlanadi. OAV davlat organlariga ularning faoliyati haqida axborot olish uchun og‘zaki yoki yozma so‘rov bilan murojaat etish huquqiga ega. Jurnalistlar axborot olish borasida daxlsizlik huquqidan foydalanadi. Ularga nisbatan senzuraga yo‘l qo‘yilishi mumkin emas!

31 200 #

5 месяцев, 3 недели назад

Bundan tashqari, Saylov kodeksining 70 va 91-moddalariga asosan, siyosiy partiyalar tomonidan deputatlikka nomzodlar ko‘rsatilayotganda ayollar sonining eng kam miqdori nomzodlar umumiy sonining 30 foizidan 40 foizga oshirildi. Qolaversa, proporsional saylov tizimi bo‘yicha ham partiya ro‘yxatidagi ketma-ketlikda kamida har besh nafar nomzodning ikki nafari ayol kishi bo‘lishi kerakligi belgilandi. Bu esa gender tengligini ta’minlash, xotin-qizlarning o‘z salohiyatlarini ro‘yobga chiqarishga imkon beradi.
Bir so‘z bilan aytganda, jahon tajribasida o‘zini oqlagan aralash saylov tizimi – fuqarolarimizning siyosiy faolligini oshirishda muhim ahamiyatga ega. Bu esa milliy parlamentimiz faoliyatining rivojlanishida va siyosiy partiyalarning yanada taraqqiy etishida asosiy omil bo‘lib xizmat qiladi.

Sirojiddin ABDUVOITOV,
Markaziy saylov komissiyasi kotibiyati
Saylov qonunchiligi va zamonaviy texnologiyalar
bo‘yicha o‘quv markazi yetakchi maslahatchisi.

✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing

? 2024 йил барча мавзулар / 2024 yil barcha mavzular

59 600 #

7 месяцев, 1 неделя назад

ИИВ ходими Нурали Шукуруллаев "Ovoz - The Voice of Uzbekistan" лойиҳасида ЎЗГАЧА ТАНОВАР билан ростдан ҳам зални портлатгани ҳақида пост қўйган эдик.

Бу йигит тўртта афсонавий хонандалар ўртасида росса таламош бўлган экан. Сизнингча у кимни танлаган?

32 600 #

7 месяцев, 1 неделя назад

Машинаси борлар учун янгилик: Агар қоидани бузганингиз ҳақида 48 соат ичида фото/видео келмаса жаримадан озод бўласиз

Эндиликда фото ва видео қайд этиш техника воситалари орқали йўл ҳаракати қоидалари бузилганлиги қайд этилган ҳолларда транспорт воситасининг мулкдори тўғрисида маълумот мавжуд бўлмаса, шунингдек махсус автоматлаштирилган фото ва видео қайд этиш техника воситалари орқали қайд этилган йўл ҳаракати қоидалари бузилишига оид маълумотлар жарима солиш тўғрисида қарор чиқаришга ваколатли бўлган мансабдор шахсга 48 соат ичида юборилмаган бўлса ишни кўриб чиқиш тугатиш белгиланмоқда.

67 300 #

7 месяцев, 1 неделя назад

17-mavzu

O‘ZBЕKNING TURKMAN SHOIRI

Maxtumquli 1733-yilda Gurgan daryosi sohilidagi Hoji-govshan qishlog‘ida tavallud topgan. Uning otasi Davlatmamat Ozodiy ham shoir bo‘lgan. Maxtumquli boshlang‘ich ta’limni oilada o‘z otasidan olgan. So‘ng qishloq maktabida Niyozsolih mulla qo‘lida o‘qigan. Dastlab Xalach atrofining Qiziloyoq qishlog‘idagi Idrisbobo madrasasida, keyinchalik Buxoroning Ko‘kaldosh, Xivaning Sherg‘oziy madrasalarida o‘qigan. Nizomiy, Firdavsiy, Fuzuliy, Navoiy singari mashhur shoirlar ijodidan ilhom olgan.

Shoir lirik she’rlar, lirik-epik dostonlar, g‘azal va muxammaslar yozgan. Bizgacha uning lirik, falsafiy, pand-nasihat xarakteridagi 10 ming misradan ortiq she’rlari yetib kelgan. Maxtumquli she’rlarida turkman xalqining hayoti, urf-odatlari, o‘z davrining muhim ijtimoiy-siyosiy hodisalari, o‘zining ichki kechinmalari teran ifoda etilgan.

Ijodkorning ishq-muhabbat mavzuyidagi she’rlari ham ohangdorligi, chuqur falsafiy mohiyati bilan ajralib turadi. Shoirning hayot va o‘lim, inson va borliq, go‘zal insoniy fazilatlar va odob-axloqqa oid she’rlari diniy qadriyatlarimiz hamda tasavvufiy qarashlar bilan yo‘g‘rilgan. Bu foniy dunyoning o‘tkinchiligini nazarda tutib shoir shunday yozadi:

Makoningdir, xoki zamin qucharsan,
Bir karvonsan, diyoringga ko‘charsan,
Mavsum guli so‘lar, qurir, o‘charsan,
Ovozing gum bo‘lar, tila mehmondur.

Uning ijodida Vatanga muhabbat g‘oyalari alohida o‘rin egallaydi. Shoirning ana shu ruhdagi quyidagi satrlarini she’riyat ixlosmandlari yaxshi bilishadi deb o‘ylaymiz:

Mastona yurguncha g‘ayri yurtinda,
Unib-o‘sgan o‘z yurtingdan ayrilma.
Mag‘rur kaklik kabi nafsing ug‘rinda
Doma tushib, qanotingdan ayrilma!

Maxtumquli uslubi xalq og‘zaki ijodiga juda yaqin, ana shu bebaho manbadan oziqlangan. Shuning uchun ham xalqona, oddiy odamlarning dilidan joy oladi. U o‘z she’rlarida turkman xalqining maqol va matallaridan, iboralaridan mohirona foydalangan. O‘z navbatida shoirning ko‘plab purma’no misralari ham turkman millatining hikmatli so‘zlari, maqollari qatoridan o‘rin olgan.

Maxtumquli she’riyati barcha turkiy millatlar, jumladan, o‘zbeklarning ham ma’naviy mulkiga aylangan. Uning she’rlari o‘zbek tiliga qayta-qayta tarjima qilinib, kitob holida nashr etilgan. Ko‘plab she’rlari hofizlar tomonidan kuyga solib aytiladi. Ayniqsa, Komiljon Otaniyozov, Sherali Jo‘rayev, Murodjon Ahmedov, Ortiq Otajonov, Kamoliddin Rahimov, Bahrom Nazarov kabi san’atkorlar uning she’rlari asosidagi qo‘shiqlarni yuksak mahorat bilan ijro etishgan.

Adabiy do‘stligimiz abadiy do‘stligimiz omillaridan biridir. Shu ma’noda shoir ijodi o‘zbek xalqining turkman xalqi bilan qardoshlik, do‘stlik aloqalarini yanada mustahkamlashga xizmat qilmoqda. Bugungi kunda O‘zbekiston va Turkmaniston o‘rtasida yaxshi qo‘shnichilik, do‘stlik munosabatlari tobora chuqurlashib bormoqda. Mamlakatimizda har ikki xalq uchun birdek qadrli bo‘lgan Maxtumquli shaxsiga nisbatan ehtirom o‘ziga xos o‘rin egallaydi.
Jumladan, poytaxtimizda ulug‘ shoir nomidagi ko‘cha bor hamda unga yodgorlik o‘rnatilgan. Eng muhimi, o‘zbek kitobxoni o‘zining turkman shoiri bo‘lgan Maxtumquli ijodini sevib mutolaa qilib kelmoqda. San’at shaydolari uning she’rlari asosida kuylanadigan qo‘shiqlarni jon qulog‘i bilan tinglashadi. Quyida uning ijodidan ayrim namunalarni e’tiboringizga havola etamiz.

Bobomurod TOSHEV tayyorladi.

✔️ Кирилл алифбосида ўқинг / Kirill alifbosida o'qing