Aytgancha bugun yilning eng uzun tuni ekan, audiosuhbat qilamizmi shu kecha?
Mavzu ahamiyatsiz ammo doirasi adabiyot, san‘at, jamiyat atrofida bo‘ladi. Ha, deguvchilar 10 tadan oshsa suhbat o‘tkazaman)

Yil tugashiga 11 kun qopti.
Bu yil siz uchun qanday kelib-ketyapti?
Uni bir so‘z bilan nomlang.

Yozayotgan odam his qilganini 100/50 ini sòzga yuklab, òquvchisiga yetkazib berolsayam katta gap.
Qanday qilib shunday erka, mas'uliyatsiz, dalli, dangasa bòla turib shuncha ĝamni kòtara oldim?!
41-kunni òqib yuragim siqildi deganlari uchun, shunchaki mundarija qaradim, tòĝri kelgan joylaridan varaqlab ochib òqiyapman. Faqat oĝriq, oĝriq, oĝriq... Esingga tushadi yozishga turtki bòlgan fojialar. Qanday kòtardim hammasini men? Va qanday unuttim?

Audiosuhbatga kettik

МоҳиРа “Қирқ биринчи кун”

ҳамма йўллар римга элтади. ўзбек адабиётида эса ҳамма йўллар насрга чорлайди, ҳатто ўқувчини ҳам. бугун ўзбек адабиёти катта наср учун уруғ бермоқчидек туйилади. навбатдаги изламда янги ёзувчилар борлиги одамни хурсанд қилади, шулардан бири МоҳиРа; унинг Қирқ биринчи кунини ўқиб чиқдим.

китоб 14 та ҳикоя ва эсселардан иборат, улар битта катта насрий асарни эслатиб юборади, чунки уларда битта одамни, битта кайфиятни, битта ритмни ҳис қилиш мумкин. бу кейинчалик романга асос бўлса ажабмас.

катена илдизга қайтишга уриниш. авлодлар ўз аждодлари устига чиққиб осмон тоқига қўл узатаётадилар, шу боис ҳар бир ижодкор ўз илдизига назар солиши бу яхши жараён. бундан катенага ўхшаган эссе-мактублар яралади.

китоб ном олган алоҳида ҳикоя: қирқ биринчи кун. у ўзида эврилиш элементини жо этган. нозима деган қизнинг умуртқасидан мана қирқ кунки, қанот ўсиб чиқяпти. бу маркеснинг улкан қанотли мўйсафид ҳикоясини эслатиб юборади, аммо маркесда мўйсафиднинг қаноти аввалдан бор эди, у бир ёмғирли тунда қулаб тушади, қирқ биринчи кундаги нозима эса "касал". у одамнинг янги эволюцияси, қанотли варианти.

муаллиф воқеа нимадан бошлангани ҳақида гапирмайди, нозима улкан илмий-тиббий марказнинг еттинчи қаватида кенг ойнаванд хонасидаги катта кўзгуга тикилиб ўтиради. у елкасида кундан кун каттароқ бўлиб ўсаётган қанотларига қарайди, улар худди фариштаники каби оппоқ. аммо қиз қанотларни қабул қила олмайди, бу унинг учун худонинг неъмати эмас, аксинча, синови, жазоси. бу қанотлар уни маҳлуққа, доим ўрганиш зарур бўлган аллақандай лаборатория каламушига айлантирган. кейинроқ унинг ҳамшираси, ота-онаси муносабатидан ҳам худди шу фикр яққолроқ кўрсатилади. у бутун жамиятдан четлатилган, нафақат четлатилган, балки ихоталанган маҳлуқча ролини охиригача ўйнашни истамайди. аллақачон бу ҳолатдан зериккан, аввало у уйидагиларни соғинган, ва уларни кўриш бу ҳолатни ўзгартиради деб ўйлайди. аммо охир оқибат, у бу борада ҳам умидини узишга мажбур бўлади. у ҳаммадан кетганда, ёлғизликда қанотларини қабул қилади, улар унинг оёғини ердан узадилару, аммо узоқларга олиб кетмай, бир нуқтада муаллақ тутадилар.

ҳикоя ўз қанотларини қабул қилолмаётган қиз ҳақидамас. алоҳидалик бу эгонинг бир қисми, ҳамма ўзини алоҳида санайди бу дунёда. муаллифнинг бу ерда атроф муҳит одамга қандай таъсир қилиши ҳақидаги фикрлари берилади. у бир қизчага қанот ёпиштириб, унинг атрофидагилар қандай муносабат қилишларини кўрсатмоқчи. ахир бу қизнинг орқасидан ҳамма оёғи куйган товуққа ўхшаб югуряпти. ота-онаси: бу ёғи ўзбекчилик албатта; қанча профессорлар (улар илмда янгилик қилишмоқчи, ахир битта қизни орқасидан инсон эволюциясида янги одам боласи яратиб, тарихда қолса бўлади); юраги ярим йигит; қўни-қўшнилар; ҳатто меҳрибон ҳамшира ҳам. улар учун бу ненормалликнинг ортидан ўзига яраша минус ва плюслар ўсиб чиқяпти ва улар ўзининг фойдасига кўра ҳаракат қилишдан бошқа чораси йўқ. қизнинг охир оқибат учиб муаллақ қотишини ҳам шу билан асосласа бўлади, яъни у ўзига нисбатан бунақа муносабат билан учиб кетолмасди. бу меҳрсизлик, иккиюзламачилик ҳеч қайси одамни тепага кўтармайди, аксинча, ерга, шу одамлар ва шу жамият ичига михлаб қўяди.

ёзувчининг бошқа ҳикояларига тўхталиб ўтолмайман, аммо муҳим хусусият: жамият ҳақидаги хулосалари ҳақида гапирмасам бўлмайди. бу иккиюзламачиликка бўлган аёвсиз норизолик. яна оғриқлар, ҳа улар бироз бўрттиртлган каби кўринади менга, аммо оғриқсиз одам дардсиз кесак.

бу МоҳиРанинг иккинчи китоби, ўзи айтганидек бу ҳали бошланиши. унга катта парвозлар тилайман, қаҳрамони каби муаллақ қолмасин, учсин

She‘riyat yonib yashayapti ekan🔥

Davlat antisemitizmga qarshi choralar ko‘rmasa, oqibati yomon bo‘lishi haqida men va boshqa do‘stlarimiz ogohlantirgandik. Mana, o‘sha oqibat o‘zini kuttirib qo‘ymadi. Yahudiy ruhoniyini o‘ldirgan uchta haromzodani deb endi o‘zbeklarga Dubay ham yopilishi mumkin.

Parij yoki Rimga borolmagan o‘zbek, hech yo‘q, Dubayni ko‘rib kelolardi. Endi esa o‘zbek diplomatiyasining bu kichik yutug‘i ham yo‘qqa chiqish xavfi ostida. Nimaga? Qora avomimizning vakillari yahudiy va arab o‘rtasidagi yer mojarosi ularga taalluqli deb o‘ylagani uchun.

Vaholanki, uchta o‘zbekistonlik qilgan ishni hozir saudiyalik yoki dubaylik arab qilmaydi, bundan hazar qiladi. Afsuski, aynan o‘zbeklardan bunday chirkinlik chiqyapti. Tarmoqlarning o‘zbek tilli qismi yahudiylarni qirish, so‘yish haqidagi gaplar bilan to‘lib ketgan.

Huquq-tartibot organlari esa jim. Kimdir ruslar to‘g‘risida qaltisroq gap yozsa, bu odatda huquqiy javobsiz qolmaydi, lekin nega yahudiylarni yo‘q qilishga istalgancha targ‘ib qilish mumkin? Yurtimizda asrlardan beri yashagan va madaniyatimiz rivojiga katta hissa qo‘shgan yahudiy jamoati borligini unutdikmi?

Unutmagan bo‘lsak, bilishimiz kerakki, antisemitizm — milliy xavfsizligimiz va davlatimiz osoyishtaligi uchun tahdid. Shuning uchun "Yahudiylarni o‘ldirish kerak", "Hitler yahudiylarni qirib to‘g‘ri qilgan" deb yozganlarni erinmasdan bitta-bitta topib, jazolash kerak. Shunda dunyo oldida yuzimizni yerga qaratib qo‘yadigan ko‘plab holatlarning oldi olinadi.

Otabek Umar

Koʻngil – podsho. Koʻngil – xazina. Koʻngil – balo. Egam uni odamning sirt-siyogʻi, boʻy-basti yoki mol-mulkiga qarab taqsimlamaydi.

"Pakananing oshiq ko‘ngli"
Erkin A‘zam

Xalqim, bugun iloji boricha bolalaringizni xususiy maktablarda òqiting. Chuqur, sifatli bilim olayotganini nazorat qiling. Tòĝri, qimmat lekin bu xarajat bolangiz kelajagi uchun, òzingizni kelajagingiz uchun, vatan kelajagi uchun qilgan eng katta yaxshi ishingiz bòladi.
Umumta'lim davlat maktabiga bolangiz taqdirini shundoq tashlab qòymang. Umumiy ta'limni oyoqqa qòyishga ancha vaqt kerak, sizni bolangizni kutishga yoshligi yetmaydi. Nima bòlsa bòlsin, òqishiga, kasb-hunar òrganishiga pul tiking. Òqiyotganida pul topishiga majburlamang yo ishlashiga yòl qòymang. Òqiyotgan odamdan bir sohani zòr egallab olmaguncha pul topishini kutmang, unga vaqt beringlar.
Keyin siz òylagandan ham, kutgandan ham yaxshi bòlishiga, bolangizga ishoning.
Bu mening qishloq+shahar+xususiy maktablarda ishlab korib qilgan xulosam.