? داهاتووی زمانی کوردی لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان

✅ دیمانە، وەرزنامەی داکار، ژ 2 و 3 پاییزی 2023

✨✨

https://t.me/paylway

⚫️ ئازیز وەس بوزەم نە گێجاو خەم...

ئێژانە و قەدٚزانای

دیسان گژەواو ئەجەلی هۆرش کەرد و ناکاو دەسوو تەقدیری ئاخێزیا و وەهاروو ژیوایش کەردیمێ گەڵاڕێزانوو پاییزی و ڕۆحوو پەپوولەیی ئەدالێ ڕەحمەتیما " گوڵناز ئەمینی" هەتایی باڵێش گێرتێوە پەی عاسمانی و خەمێوی ئەبەدٚی تەمنایمێرە.

بە حوکموو نەزاکەتی ئەخلاقی و حەقشناسیێوی واجبی کە دۆسێ، قەومێ و ئاشنایێ بە حوزووری مەعنەوی و وزەی دڵنەواییکەرشا، کۆگاو خەمەکاما دریای وارە و سوکنایی کەوت دڵما. پی بۆنەوە جە تەک تەکوو خەڵکوو وەشەسیاو دەگاکێما دزڵیە، ئێژا ئیمام جومعەو دزڵیێ مامۆسا عەبدولباست، قەومێ شاروو کرماشانی و دەگاو شارانی، شارەکاو هەرێمی، سنە، مەریوان، سەوڵاوا، ئەنجومەنە فەرهەنگی- ئەدەبیەکێ، کەسایەتییەکا و... کە جە مەراسێموو ئەسپەردەکەردەی و پەرسەو تازیەکێنە بەشداریشا کەرد، ئەوپەڕوو قەدٚرزانیشا چۆ کەرمێ. 

چنی ئانەیە کە بە هۆو پەرۆشیی دەروونی و کۆسوو ئەدٚامەردیۆ و سەرقاڵیی پەرسەکەیەو، نەتاواما حوزووری و یا تەلەفوونی قەدٚرزانێ وەفای بەرزیتا بیمێ، پیجۆرە جارێوتەر، ناخوو دڵیەوە سپاستا کەرمێ و بارەگاو خودٚای گەورەینە، دەسێ دۆعای هۆردارمێ و پاڕیەیمێوە کە عومری بە عێززەتتا پەنە عەتا کەرۆ و ئەجرتا مەقبووڵ بۆ. هۆمێدەوارێ هەنمێ کە چرکەساتەکاو ژیوایتا کەیلوو شادٚی بۆ و بە بەشداریما، قەرەبووکەرێ زەحمەتەکاتا بیمێ.

خانوادێ: موحەمەدپووری، ئەمینی، قادری، مرادی، موحەمەدی و بەخشی

✨✨

@paylway

من طَرَبم طَرَب منم زُهره زند نوای من
عشقِ میانِ عاشقان شیوه کند برای من

یار برفت و ماند دل شب همه شب در آب و گِل
تلخ و خُمار می طپم تا به صبوح وای من

من سرِ خود گرفته‌ام من زِ وجود رفته‌ام
ذره به ذره می زند دَبدَبەی فنای من...

? مولانا، غزلیات دیوان شمس

✨✨

@paylway

? ڕەچەڵەک ناسیی ناوْشوێنی مەریوان و پۆلێک دەلالەتی ئەفسانەیی- مێژوویی و...

✔️ عادڵ محەمەدپوور

دەسپێک:

ڕەچەڵەک ناسی (Etymology) یانێ خوێندنەوەی مێژوویی و لێکدانەوەی گۆڕانکاریی وشە و چەپکە وشەکان لە دوو بواری واج ناسی (Phonology) و واتا ناسی (Semantics). ناوشوێنەکان هەڵگری دوو واتان: یا تاق مانان ، یا کۆ مانا. تاق ماناکان؛ سادە، ساکار و قامووسین و تەنیا هەڵگری ناو، ئاوەڵ ناو یان بیرئانینی کارەساتێکی بۆنەیی و تایبەتین: حەسەناوڵە، ڕەشەدێ، دەمەیەو، تازاوا، سەوڵاوا، کامیاران و... ناوْشوێنە چەن ماناییەکان؛ ڕەمزینە، توێدار، فرە ڕەگەزی و چەند هێمایین. یانێ هەنبانەیەک لە چەمکی جۆراوجۆری ئوستوورەیی، ئەفسانەیی و مێژوویی کە ڕەمز، کود و واتاکانیان بە سانایی نیشانەگەردانی و ڕەمزناسین ناکرێن: هورامان، مەریوان، پێنجوێن، نژمار، سلێن، سنە، تەتە، ئەرارا، زێویە و... ناوْشوێنی مەریوان کە جێگای باسی ئێمەیە؛ مۆرفێمەکانی (مەر+ ی+ وان) هەرکام شیاوی باسی تایبەی خۆیانن کە لەم وتارەدا ڕاژە و بەدواچوون و لێکدانەوەیان بۆ دەکرێت.

ناواخن:

ئەم نووسینە لە دوو بەشدا پێشکەش دەکرێت. بەشی یەکەم: پێناسە و کارکردی ئەفسانە و ئوستوورە و بەشی دووەم: باسی ڕوانگەکان و دەنگۆڕکێی وشەی مەریوان[1]، خراوەتە بەر باس و لێکدانەوە و شرۆفاندن.

ئەلف) پێناسە و تێڕوانینی ئەفسانە و ئوستوورە و دەلالەتی ناوْشوێنەکان...

تێبینی: ئەم نووسراوە پێشتر دانراوە و لە سەر داوای پۆلێک لە دۆستان، دووبارە دادەنرێتەوە.

درێژە?

http://peyliway.blogfa.com/post/296/%da%95%db%95%da%86%db%95%da%b5%db%95%da%a9-%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c%db%8c-%d9%86%d8%a7%d9%88%d9%92%d8%b4%d9%88%db%8e%d9%86%db%8c-%d9%85%db%95%d8%b1%db%8c%d9%88%d8%a7%d9%86-%d9%88-%d9%be%db%86%d9%84%db%8e%da%a9-%d8%af%db%95%d9%84%d8%a7%d9%84%db%95%d8%aa%db%8c-%d8%a6%db%95%d9%81%d8%b3%d8%a7%d9%86%db%95%db%8c%db%8c-%d9%85%db%8e%da%98%d9%88%d9%88%db%8c%db%8c-%d9%88-%d8%b9%d8%a7%d8%af%d9%84-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af%d9%be%d9%88%d8%b1

✨✨

https://t.me/paylway

                     peyliway(په‌يلواي)

ڕەچەڵەک ناسیی ناوْشوێنی مەریوان و پۆلێک دەلالەتی ئەفسانەیی- مێژوویی و.../ عادل محمدپور

ڕەچەڵەک ناسیی ناو ْ شوێنی مەریوان و پۆلێک دەلالەتی ئەفسانەیی- مێژوویی و... عادڵ محەمەدپوور دەسپێک: ڕەچەڵەک ناسی ( Etymology ) یانێ خوێندنەوەی مێژوویی و

? چن وێنێ تازێ شێعرێ سەردەمیانێ هورامیێ و فەزای نەونیاوەشا

? عادڵ محەمەدپوور

جیاکەرەوەو بنچینەو شێعرێ و ناشێعرێ[1] و فەلسەفەو تازەگەری و تەجرۆبەو شێعرێ پەیوەستەن بە بیەی نیشانێ کارایێ و ئاشنایی تۆرنێ کە خسڵەتی سەرەکیشان فرانەیی و فرە تەوەریی دیمەن و دلێنەن[2]. بە قەولوو وۆڵفانگ ئایزێری(Wolfang Iser)، فرانەیی شێعرەنە یانێو بیەی فەزایێوی ئێستێعاریکی، ئیهامی، ئێبهامی، چن وێنەیی، چەرمە و نەنویسیا[3] کە پەی فەهموو شێعرێ وزیان سەروو شانەو وردەنگی چالاکی[4] و بە کەردەیەو گرێ کۆڵێ شێعرێ بیاوۆ دەرکی تەجرۆبیی دەقی.

ئی فەزا نەونیاوێ، هەمان تەوزێحێوەنێ کە شاعێری نەدٚاینێ و پێسەو ڕەمزێوی نەکریاوە مەنەنەوە. ئەگەر دەق ئازادٚ بۆ- بە شەرتێو جەوهەروو ئەوەخێزنایش چنە بۆ، فەزای هێرمنۆتیکیش وەروەڵاو و ڕابێتەی دال- دالی زاڵەن؛ ئەگەر قەراردادییە بۆ و کێشانەو نەزمێنە تێپەڕ بیێ بۆ و لوای بۆنە دلێ زەنجیرەو نێزامی نیشانەیی، ئیتر شێعرەنە و چی حاڵەتنە، وەزن و قافیە و هونەرسازێ قەراردادیێ، نە تەنیا زینەتبەخشێ و دەلالەتیێنێ، بەڵکەم هەستی بەخشێ شێعرێچەنێ[5].

ئیسە کە ئەو کەڕە سێبەرەو هێژموونی سفەتی کۆنەی و تازەی و زەینی عادٚەتی پەی شێعرێ بڕیایمێرە؛ بابەتیی و نسبیوازانە و بەڵگەمەن، ملمێنە دلێو فرانەیی شێعرێ و تەجرۆبەکاش و بە ئاردٚەی چن تاقوێنێ، کۆوێنێ و وێنەبارسیێ، باسەکەی تاپۆکریا و وەرەچەم[6] مکەرمێنە:

هەناسێوە ولەڕیحان و
کاوەترێ سینە ساماڵ
جە چەماتنە[7]...

درێژەش?

http://peyliway.blogfa.com/post/300/%da%86%d9%86-%d9%88%db%8e%d9%86%db%8e-%d8%aa%d8%a7%d8%b2%db%8e-%d8%b4%db%8e%d8%b9%d8%b1%db%8e-%d8%b3%db%95%d8%b1%d8%af%db%95%d9%85%db%8c%d8%a7%d9%86%db%8e-%d9%87%d9%88%d8%b1%d8%a7%d9%85%db%8c%db%8e-%d9%88-%d9%81%db%95%d8%b2%d8%a7%db%8c-%d9%86%db%95%d9%88%d9%86%db%8c%d8%a7%d9%88%db%95%d8%b4%d8%a7-%d8%b9%d8%a7%d8%af%da%b5-%d9%85%d8%ad%db%95%d9%85%db%95%d8%af%d9%be%d9%88%d9%88%d8%b1

✨✨

https://t.me/paylway

                     peyliway(په‌يلواي)

چن وێنێ تازێ شێعرێ سەردەمیانێ هورامیێ و فەزای نەونیاوەشا/ عادڵ محەمەدپوور

جیاکەرەوەو بنچینەیی شێعرێ و ناشێعرێ 1 و فەلسەفەو تازەگەری و تەجرۆبەو شێعرێ پەیوەستەن بە بیەی نیشانێ کارایێ و ئاشنایی تۆرنێ کە خسڵەتی سەرەکیشان فرانەیی و

? توتالیتاریسم

? تألیف:هاناه آرنت

? ترجمهٔ:محسن ثلاثی

?چاپ: انتشارات جاویدان تهران

✨✨

https://t.me/paylway

دڵی وەی‌مەردە شادی پەیش قەزا بێ
شەکەر یۆتەر وەرێش ئادٚ وێش ڕەزا بێ

دڵم تەڕ بێ و لەکەو وەروێ پڕووزنا
جگەر سۆتەی به یەخ ئای ناسەزا بێ

? جەماڵ قادرپوور

✨✨

@paylway

? نگاهی نو به ادبیات حماسی در ایران

? آرش اکبری مفاخر

✔️ بارزترین نکتۀ آسیب‌شناسی در مطالعات ادب حماسی ایرانی پرداختن این پژوهشها به آثار حماسی شرق ایران با محوریت زبان فارسی و شاهنامه و عدم توجه به ادب حماسی ایران به زبانها و گویشهای دیگر است. در این مقاله برای نخستین بار با نگاهی نو ادب حماسی ایران به دو شاخۀ ایران باختری و خاوری در سه دورۀ زمانی باستان، میانه و نو تقسیم شده است؛ در دورۀ باستان، در دوران پادشاهی ایلام، ماد و هخامنشی با توجه به تأثیرات تمدنهای میان‌رودان و سکایی در شاخۀ باختری و ادب حماسی اوستایی در شاخۀ خاوری بررسی شده است. در دورۀ میانه، ادب حماسی پارتی و ساسانی با توجه به یگانگی روایتهای اوستایی و هخامنشی، نفوذ فرهنگ یونانی و زمینۀ تقسیم سپهر زمانی ادب حماسی ایران به دو شاخۀ الف (از کیومرث تا بهمن) و ب (از کیومرث تا یزدگرد) بازشناسی شده است که بازتاب آن به ترتیب در متون پهلوی و خداینامه ها دیده می شود.

?
برای خواندن متن کامل مقاله اینجا بزنید@shahnamehpajohan

✨✨

https://t.me/paylway

باشگاه شاهنامه پژوهان

نگاهی نو به ادبیات حماسی در ایران / آرش اکبری مفاخر | باشگاه شاهنامه پژوهان

شاهنامه، شاهنامه خوانی، شاهنامه پژوهی، شاهنامه فردوسی، آرامگاه فردوسی، فردوسی، مقالات شاهنامه پژوهی، اخبار شاهنامه، سخنرانی شاهنامه پژوهان

بۆچی هێندە ڕۆحی ماندووم ئازار دەدەن؟

نیگایەکی ڕۆحی پیسی خۆتان بکەن
دەردی من و دەردی ئێوە جیاوازە
شەرافەتی دەردێکی خۆم
بە گشت ژین و ماڵ و حاڵتان ناگۆڕمەوە
دەردی ئێوەش زۆر گەورەیە
بەڵام هەتا لای گونتانە!

قەڵەمێکی تیژ و تووڕەم
خۆتان لە من بپارێزن
دێڕ بە دێڕی نامیلکەی ژینتان دەزانم
من وەک ئێوە خۆم لە پشتی ئاوێنەوە ناشارمەوە
کانییەکی بەر تریفەی مانگەشەوم
ساکار و ڕوون وەک ئاسمانم

من گوڵێکم
بتانەوەێ و نەتانەوێ
لەم شۆرەکاتە ڕواوم
ئێوەی دڕکیش..
ڕەق و کینەی هەموو دنیا کۆ کەنەوە
دڵنیابن.. دەستان ناگا
بە ترۆپکی بەرزی ناوم!

ئێوە چین بتاندوێنم
من شاعیرے دڵے خۆمم
من هەر ئاواز بۆ خۆم و بۆ دڵدارەکەی خۆم دەخوێنم.

? جەلال مەلەڪشا

✨✨

@paylway

? کابینەی پزشکیان؛ پیروزی وتوکراسی بر دموکراسی

بر خلاف بسیاری، من اصلا از ترکیب کابینەی پیشنهادی پزشکیان تعجب نکردم! این فهرست به صورت کلی بیانگر ارادەی غالب قدرت برای تشکیل دولت دوم رئیسی است.
پیشتر در چند یادداشت نوشتم؛ منطقی نیست جریانی که هزینه های گزاف صرف خالص سازی مدیران و یکدست سازی قدرت کرده، در وسط کار، از راه رفته برگردد و طرحی نو درافکند.
همچنین افزودم: تداوم دولت رئیسی و روند سیاسی پس از اسفند 1398 صرفا در ادامەی سیاست ها و روندهای کنونی نیست.
بلکه دست نخوردن حتی الامکان شاکلەی مدیریتی فعلی و اجتناب از یک چرخش نخبگان اساسی هم مد نظر است.

بر حسب عادت، دولت های جمهوری اسلامی دو دورەایند و مسالەی نه چندان خوشایند شخم  خوردن تمام قوەی مجریه در بازەهای زمانی هشت ساله اتفاق می افتد.
از این رو تحول در آرایش مدیریتی کنونی که محصول یک مبارزەی قدرت تمام عیار با دولت قبلی است، پس از سه سال غیر منطقی و زیادی خوش بینانه است.

معمای اصلی در این میان تایید صلاحیت پزشکیان بود که برخی حضور وی را به معنای خلق یک دوم خرداد دیگر می دانستند.
زمینەی قومی ویژەی پزشکیان و ظرفیت نسبی رای آوری آن، اصلی ترین دلیل تایید صلاحیت وی بود.
طراحان بازی می دانستند که ماحصل پیروزی او  دولتی همسو خواهد بود و آش شله قلمکاری از دولت های روحانی و رئیسی، در صورت بندی نهایی بر روی ریل خالص سازی قرار خواهد گرفت.

غفلت از زمینەی خارجی، دومین سادە اندیشی کسانی بود که خواب دوم خردادی دیگر را می دیدند!
دمکراسی در سراسر جهان در حال پسرفت است و انتخابات به اندازەی گذشته، بیانگر یک روند کاملا دمکراتیک نیست.
در سال جاری که انتخابات ایران برگزار شد و سال   گذشته، کشورهای متعدد دیگر هم شاهد انتخابات بودند.
می توان گفت تقریبا در همەی آنها اقتدارگرایی بر دمکراسی پیروز شد.
پیروزی نارندرا مودی در هند، اردوغان در ترکیه و نتنانیاهو در اسرائیل که در هر سه کشور میزان توسعەی سیاسی بە مراتب از ایران بالاتر است، نشان داد که چگونه بلوک حاکم می تواند از مزایای در دست داشتن قدرت برای بیمه کردن حضور شبه دائمی خود استفاده نماید.
انتخابات مساله دار ونزوئلا هم که مثال نزدیک و روشن تری است.

مسالەی اصلی برآمدن وتوکراسی و عقب نشینی دمکراسی است.
وتوکراسی به تعبیر فوکویاما وتو و سرپیچی از نظر اکثریت توسط اقلیتی قدرتمند است.
این مرضی است که کمابیش دمکراسی های معیوب امروز هر یک به درجاتی به آن دچار شده اند.
از قضا کابینەی پرشکیان هم بیانگر این دگردیسی است؛ دمکراسی حداقلی دهەی هفتاد و هشناد به وتوکراسی حداکثری ایران  دهەی 1400 تبدیل شده است.

? صلاح الدین خدیو

✨✨