Dhacdadii cunista safiirka Faransiiska.

Markii ay Kongo madax-banaanida qaadatay dalka faransiiska waxa uu soo magacaabay safiir iyaga metela oo fadhigiisu ahaado dalka congo maadama 2 dowlad yahiin

Sanad ka dib magacaabistiisii safiirkii ayaa maalin maalmaha ka mid ah hawo badelesho iyo ugaadhsi uga baxay keymaha magalada dibadeeda ah

Isaga oo dhex mushaaxaya kaymaha ayaa waxa gacanta ku dhigay qabiil cawaan ah oo dadka cuna waana ay cunen safiirkii

Faransiiku aad baa uu uga cadhooday dhacdadaa foosha xun, hanjabaad adag baa uu usoo diray Kongo waxana uu ka dalbaday magdhaw boqollaal malyan gaadhaya oo la siiyo qoyska safiirkii la cunay

Madaxweynihii Kongo waxa uu shir deg deg ah isugu yeedhay golahii xukumada waxana laga shooray arintii wasiirka maaliyadda ayaa sheegay in khasnadda dawladda aanay ku jirin kharash faransiisku sheegtay iyo mid u dhow

Shirkii ayaa dhamaaday dawladda Kongo waxa ay u dirtay Faransiiska warqad odhanaysa

Dawladda Kongo waa ay ka xun tahay dhacdada cunista safiirkiina maadaama oo aanay dawladdayadu hanti badan haysan, oo ay awoodi weyday bixinta kharash kii aad dalbateen, waxa aanu idiin soo jeedinaynaa in aad idin kuna cuntaan safiirkayaga wadan kiina jooga nagana raali ahaada ixtiraam badan ayaanu idiin haynaa 😂😂😂

Dhacdadan si wayn looma diiwan gelin lakiin waa mid kamida sheekoyinka ugu caansan ee Africa iyo gumaysiga ka dhex dhacday.

@MatxafkaTaariikhda

Warbaahinta channel 12 ee Israail ayaa sheegtay in Trump uu diraasaynayo ku khasbidda Dalka Morocco, Puntland ama somaliland midkood inuu dhul siiyo dadka Reer qaza ee laga soo barakicinayo Marinka Qaza.

Taa badalkeed waxay raaciyeen in trump uu ka fakarayo inuu Somaliland iyo Puntland uu u soo bandhigo aqoonsi Madaxbanaani, Halka Morocco uu iyadana u soo bandhigayo inuu meesha ka saaro aqoonsiga Saxaraha Galbeed oo ah deegaan horay ugu dhawaaqay Gooni-Goosad.

3dan kan ogolaadda ayuu trump u barakicin doonnaa reer qaza.

@MatxafkaTaariikhda

ILBAXNIMADII MAAYA

MAAYA Waxay ahayd xadaarad qadimi ah o beri ka jirtey dhulka bartamha Ameerika gobolka Maya o dhaca qaybo kamida dalalka; Mexico, Guatemala, Belize, Honduras, iyo El-Salvador. Sida taariikhyahanadu sheegaan Maaya waxa la aasaasay 2000 oo sano ka hor milaadiyada, sanadihi 300-900M ayay gartay heerkeedi ugu sareeyey, ugu dambayn waxay duntay qarnigi 16aad kolki gumeystaha Spanish-ka garay Qaarada.

Dhulki ay ku fidsanaan jirtey waxaa ku badana Ahraamta & macbadyada. Cilmibarayaasha qaar aya aaminsan in Maaya ahayd Ilbaxnimada keliya e ka jirtey America tasoo lahayd Af qoran, farshaxan gaara & kalandar xisaabeed. Ilbaxnimadu waxay ka tagtay dhaxal-dhaqameed qani ah, waxaana jira daraasado badan oo lagu daahqaaday raadadkeedi

Waxyabaha ay heerka ka gartay xadaraddani waxaa ka mida; aqoonta xiddigiska, sayniska, beeraha, xisaabta, afka & suugaanta.
Maanta in ka badan Toddoba milyan oo dadki Maaya ah aya ku nool dhulkoodi asalka aha iyo qaybo badan oo dalalka Adduunka ah.

@MatxafkaTaariikhda

Isku Soo Noqod Wanaagsan Asxaabta ??

#Part 2

Maxay yihiin Xeerarka Dhar xidhashadani ay ku dhisan tahay?

Sheekhii Buddhisku si uu Xertiisa uga saaro duruufka dhar la'aanta ee soo wajahday waxa uu ku waajibiyey inay dharkooda ka dhigaan Maro "saafi ah" gaar ahaan maryaha aan Midabkooda dadku aanay jeclayn iyo Maryaha aan la rabin ee Kudaafadaha iyo Qashinka lagu tuuray waana mida Tariikhdooda ugu jirta.

Maro kasta oo ay Kudaafadaha kala soo baxaxaan waxa ay ku samayn jireen in lagu dhaqo dheecaanka Khudradda, Ubaxa Caleentiisa iyo Dhir udgoon intasi wixii ka danbeeya Maro kastaa waxa ay isu bedeli jirtay midabka Huruuda ama Jaalaha,waana tan maanta wali ka muuqata astaantooda.

Waxa kaloo ay Maradani ka turjumaysaa sida ay Tarikhdooda ku qoraan,Tawaadic iyo is'hoosaysiin ay dadka u tusayaan in ay Kibirka iska ilaaliyaan,lakiin ogsonow Qofkasta oo Diintan haysta khasab maaha in uu Maradan xidho inta badan waxa ay gaar u tahay Xerta.

Fikrad kale ayaa waxa ay odhanaysaa ,madamaa waxa aynu u naqaano USKAGA uu leeyahay Midab markaasi uu kaga muuqdo shay kasta oo  aan nadiif ah,taas awadeed waxa laysku'sargooyey isu eekaanta  aragtidii USKAGA iyo Maradan Huruudahi in ay isla falgalayaan,waxbadana ay ka badbaadinayso Xerta in la arko USKAGA IYO HEERKA MARYAHOODA KU YAALA,durufii jiray wakhtigaasi awadii.

Waxkasta Ilahay ayaa og,isagaana ku mahadsan in uu inaga dhigay Muslim.

@matxafkaTaariikhda

#Part One

BUDIISTHU MAXAY U XIDHAAN MARADAN HURUDDA/JALAHA??

Diintan Buddhista waxaay ka mid tahay Dimaha aan Samaawiga ahayn,waa Diin Dhulka korkisa lagu yagleelay, waxaa layidhaa wakhtigii la aasaasay waxa uu ahaa dabayaaqadii qarnigii 6aad ,waa Diin dadka ku tiirsani badankoodu ay degan yihiin dalalka Aasiya.

Diinta Budhiisku waxa ay soo martay isbadelo aad u farabadan ,fikrado iyo mabaadii marba lagu soo kordhinaayey iyo kuwa markaasi laga saaro ,waxa inta badan aasaas u ah Diintani in markasta fikradaha ay ka duulayso xisaabcelin iyo qiimayn joogta ah lagu sameeyo.

Duqii Buddha Charita waxaa lagu sheegaa in qarnigii 1aad ama 2aad in uu ku dhashay meel la yidhaahdo Lumbini oo u dhow buuraha Himalaya, wuxuuna bilaabay inuu dadka baro waxyaabo Caqligiisa uu ka helay kuna sargooyey hab nololeedka Bulshada uu la nool yahay.

Hadaba wax badan waxa aynu aragnaa in Dadka aaminsan Diinta Budhista ay ku labistaan Marada Midabkeedu uu Huruuda ama Orange yahay,taasi oo maanta Dunida oo dhan ay cid waliba ay ku taqaano ,su'aashu waxa ay tahay asalka Maradani halkee ayay ka timi? maxaa sabab u ahaa in ay astaan uga dhigtaan Diintooda?

Sida ay iyagu Tariikhaha asalka Maradan ay ku sheegaan ,waxa ay raad ku leedahay aasaaskii Diintan Budhista ,taas awadeed waxaa layidhaa Xirtii hal'abuurkan Diintan aasaaskeeda iska lahaa waxaa ka horyimi kacdoon lagu diidan yahay lagagana soo horjeedo fikrad Diineedan Bidhis ,waana mida keentay in ay ku noladaan nolol adag iyo quudhsi.

@MatxafkaTaariikhda

MUCJISOOYINKA SIDA WAX LOO DHAXLO SHIINAHA.

Dadka Shiineeska ah ee usoo haajira Wadamada Dibada isla markaana inta ay Wadanka kasoo maqan yihiin Waalidkood uu Geeriyodo ,kuwaasi oo markaasi ka taga Hanti Guurto iyo ma guurta ah ,Sharciga Shiinahu waxa uu dhigayaa in aanay Hantida Dhaxalka ah ee Waalidku ka dhintay aanay waxba ku lahayn *waa hadii ay qaateen Dhalashooyinka Wadamadaasi ay joogaan.

Marka loo eego sharciyada la xidhiidha Dhaxalka Shiinaha, waxa si cad looga daalacan karaa ,haddii aad heshay Sharciyada Dalalka shisheeye (Kaadhka Cagaaran) way adkaan kartaa in aad dhaxasho ciddi aad dhaxalkeeda lahayd.

Sharcigu waxa uu Dhaxalka u ogolaanayaa oo kaliya Qofka isagu haysta Dardaaran ansax ah Maytida Dhimashadiisa ka hor, waxa uu Dhaxal doonahu xaq u yeelanayaa in uu Maytidaa dhaxlo Dardaarankaasi awadii .

Muhiimada ugu wayn ee Shiinahu sharciyadan Dhaxalka ay sidan u dhigeen waxa aasaas u ah, xiliyadii Sharciyada la dejiyey waxaa loo arkaayey Qofka Dalka Dibada uga baxaa in uu yahay mid isagu Dalka ka maarmay Xuquuqna aan ku lahayn (aan Muwaadin ahayn)

Si kastaba ha ahaatee, marba-marka ka danbaysa kor u kaca heerka nololeed ee Dadka Shiinahu waxa uu yahay mid isbedal samaynaaya , Hantida Sharciga ah ee Dadka leeyihiina waxa ay noqotay mid sii kordhaysa maalinba-maalinta ka danbaysa, waxa isbedelo cusubi ku yimidaan qaab dhismeedka Qoyska Shiinaha ,sidaasi oo ay tahay fikradihii Sharci ee Dhaxalku waxa ay noqdeen kuwi markasta Baarlamaanka la geeyo oo wax laga bedalo.

Dhaxalka Islaamka wax ka cadaalad badani ma jirto,hadii aad maqan tahay iyo hadii aad joogtaba markasta waxa aad xaq u leedahay wixii Quraanku ku siiyey, helitaanka dhaxalka iyo in aad waydaana kuma xidhna Dibad iyo Gude midkaad joogto.

يقول الله تعالى: (يُوصِيكُمُ اللّهُ فِي أَوْلاَدِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الأُنثَيَيْنِ فَإِن كُنَّ نِسَاء فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ وَإِن كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ...)[11: النساء]

@matxafkaTaariikhda

Mid kamid ah dhaqamada ugu layaabka badan ee Afrika, waxaana inta badan ku dhaqma qabiilka [Chewa] ee Malawi.

Qofku markuu dhinto maydkiisa waxaa loo qaadaa meel ay ku sheegan inay tahay meel barakaysan kadib waxay ka jaraan hunguriga, Kolkaasay ku shubaan biyo, waxay tuujiyaan caloosha illaa ay ka baxaan biyihii xaga danbe (Meesha saxarada).

Nidaamkan waxaa loo sameeyaa si isdaba-joog ah illaa ay biyuhu ka soo baxaan (Meesha saxarada).  iyagoo nadiif ah. Waxa taas ka sii daran ayaa ah xaqiiqda ah in biyahan loo isticmaalo in lagu diyaariyo cuntada qabiilka oo dhan.

@MatxafkaTaariikhda

PART TWO

1. Xisaabta :
   Xisaabiyeyaasha Islaamka, sida Al-Khwarizmi iyo Omar Khayyam, waxay horumar la taaban karo ka sameeyeen aljabra, joomatari, iyo trigonometry. Buugga Al-Khwarizmi ee aljabra, "Kitaab al-Jabr wa al-Muqabala," الجبر والمقابلة ) waxa uu soo bandhigay habab nidaamsan oo lagu xalliyo isla'egta.

2. Daawooyinka iyo Farmashiistaha :
   Culimadii Islaamku waxay gacan weyn ka geysteen daawaynta, iyaga oo ka duulaya hawlihii dhakhaatiirtii Giriigii hore iyo Roomaanka. Culimo ay ka mid yihiin Al-Razi (Rhazes) iyo Ibn Sina (Avicenna) ayaa qoray qoraallo caafimaad oo saameyn leh, iyaga oo ka hadlaya mowduucyo kala duwan

3. Falsafadda iyo Is-dhaafsiga Caqliga :
   Filosoofyada Islaamka, sida Al-Farabi, Ibn Sina, iyo Ibn Rushd, waxa ay si qoto dheer wax ugu biiriyeen qaybaha falsafadda sida falsafada anshaxa, iyo metaphysics-ka. Waxay ku soo kordhiyeen fikrado falsafadeed oo Giriig ah oo ay la socdaan fikrado Islaami ah, iyaga oo fududeynaya is-weydaarsiga caqliga ee u dhexeeya dhaqamada iyo ilbaxnimada kala duwan.

Xilligii dahabiga ahaa ee Islaamka waxa lagu tilmaami jiray xiise maskaxeed, dulqaad, iyo u hiilinta culimo ee ay maamuli jireen madaxda Islaamku. Aqoonyahanada ayaa lagu dhiiri galiyay in ay ku dadaalaan aqoonta iyo in ay sameeyaan cilmi baaris, taasoo keentay guulo la taaban karo oo dhinacyo kala duwan ah. Muddadani kamay faa’iidaysan oo keliya dunida Islaamka ee waxay sidoo kale saamayn joogto ah ku yeelatay muuqaalka garaadka casrigan caalamiga.

@MatxafkaTaariikhda