Саха норуодунай суруйааччыта, тапталлаах бэйиэтэ Наталья Михалева - Сайа алгыстаах сааһын бэлиэтиир ырыа кынаттаах хоһооннорун "Барыта баар этэ..." ырыа киэһэтигэр, "Сэргэлээх уоттара" КК ыам ыйын 25 күнүгэр ыытыллыбыт икки кэнсиэригэр 1000-нан сүгүрүйээччилэрэ мунньустан үөрүүтүн үллэһиннилэр, ытыс дохсун тыаһынан уруйдаатылар-айхаллаатылар.
Чахчы даҕаны өтөрүнэн буолбатах, интэриэһинэй ис тутуллаах кэнсиэр буолбутун көрөөччүлэр бэлиэтээтилэр.
"Сүрдээх талааннаах, таһымнаах ырыаһыттар тыа сиригэр олороллор эбит" - диэн бу кэнсиэри көрө олороҥҥун сөҕөҕүн-махтайаҕын.
Тапталлаах хоһоонньуппут, бэйиэппит инникитин өссө даҕаны үтүө айымньыларгынан дьоҥҥун-сэргэҕин үөрдэ-көтүтэ тур!
Сахаҥ сирин дьоно-сэргэтэ, эйигин ис сүрэхтэриттэн таптыылларын бүгүн тоҕуоруһан, тоҕо анньан кэлбит көрөөччүлэриҥ кэрэһэлииллэр. Махтал, таптал буолуохтун!

65 саастарыгар диэри пациеннарга сөп түбэспэттэр бааллар:
• хабахтарыгар уонна үөстэригэр таастаахтарга
• Катаракта (өскөтүн харах хрусталига уларытыллыбыт буоллаҕына)
• Гипертония (өскөтүн хаан баттааһына олус үрдүк буоллаҕына)
• Онкологическай ыарыылар
• Инфекционнай ыарыылар
• 2,3,4-с ыст. остеопороз
• иэччэх уонна тоноҕостоох сүһүөхтэргэ тимир констукция баар буоллаҕына.
65-тэриттэн үөһэ саастаах пациеннарга биһиги аппарааттарбытынан сонотуоруйдарга туһанар буолуохтара диэн иһитиннэрэбит, ону хайаан да биллэрэ сатыахпыт, доруобай, этэҥҥэ чэгиэн буолуҥ!
ТК "Качели" , 203-с түөлбэ, 2г, 3 киирии, 1 этээс.

🛎Бу күннэргэ оскуолаларга тиһэх чуораан чугдаарар. Ол үөрүүлээх сонун быыһыгар киһи харааста саныыра эмиэ баар... Холобур, бу маннык сонун ватсапка кэллэ#: Быйыл, а.э. 2024 үөрэх дьылыгар Дьөппөн (Хаҥалас), Сургуулук (Үөһэ Бүлүү ) оскуолаларын 1 (биирдии) эрэ оҕо бүтэрбит (выпускник).
Күндээдэ (Ньурба) оскуолатын биир да оҕо бүтэрбэтэх (о.э. выпуск суох). Дьэ хайдаҕый? Сотору оҕо суох, төрөөбөт, үөрэммэт диэн оҕо саадын, оскуоланы тохтоттохторуна, үбүлээбэппит диэтэхтэринэ да көҥүл... Оччоҕо тыа сирин, кыра нэһилиэктэри хайдах тутан хаалабыт?

Бөтүрүөбүс үөрүүтүн үллэстэр:
Бөтүрүөбүс үөрүүтүн үллэстэр.
Уйбаан
Пономарев

МАХТАНАБЫН

Иллэрэ күн, кулун тутар 23      күнүгэр, оруобуна 85 сааспын туоларбынан оҕолорбун,аймахтарбын биирдэрин даҕаны ыҥырбакка, аҥардас бэтэрээн уонна кинилэри салҕааччы аҕыйах эдэр фермердэри ыҥыран,барыта 50-ча киһилээх көрсүһүү,санаа атастаһыытын,үбүлүөй курдук тэрийдим.
Күндү ыалдьыттарынан СӨ бааһынай хаһаайыстыбаларын уонна кэпэртииптэрин Ассоциациятын президенэ,"Якутский скот" ГБУ салайааччыта А.Е.АРТЕМЬЕВ, бу тэрилтэ толорооччу дириэктэрэ З.Р. БОЧКАРЕВА, Хаҥалас Улахан Ааныттан Саха сиригэр соҕотох 500-кэ ыанар, уопсайа 1500 кэриҥэ  ынах, 200 сылгы сүөһү сүөһүлээх фермер М.В.ПАВЛОВ,эмиэ Хаҥалас биллэр оҕуруоччута,сиринэн дьарыктанааччыта, кырдьаҕас фермер Е.С.ЛЕБЕДЕВ, Мэҥэ Хаҥаластан биллиилээх фермердэр-аксакаллар Майаттан А.А.ЧИРИКОВ, Бүтэйдээхтэн Е.Г.СЕРГЕЕВ,Амма Сэргэ Бэһиттэн үөрэхтэммит,үлэһит-ыал буолбут 4 уолаттара дойдуларыгар хаалан,төннөн кэлэн ынах сүөһүнэн,сылгынан,оҕуруот аһынан,сиринэн дьарыктанар тус-туспа фермер буолбут улахан ытыктабыллаах фермер К.М.ФОМИН,Чурапчыбыт улууһун баһылыга С.А.САРГЫДАЕВ, ТХУ начальнига А.П.НЕУСТРОЕВА,улууспут урукку уонна билигиҥҥи бааһынайдарын Ассоциациятын салайааччылара М.М.САВВИНА, С.В.СИВЦЕВ буоллулар.
Кинилэри таһынан улууһум биллэр сааһырбыт,эдэр фермердэрэ элбэхтэр.
Ыалдьыттар бары аат-суол ,звания бөҕөлөөхтөр.Мин ааҕарбынан билигин өрөспүүбүлүкэ үрдүнэн 42 Россия үтөлээх бааһынайдара бааллар.Кинилэртэн бу көрсүһүүгэ 17-рэ кэлбиттэр.
Көрсүһүү саҕаланыытыгар,ыҥырбатаҕым үрдүнэн оҕолорум,сиэттэрим,хос сиэттэрим,күтүөттэрим,кийииттэрим куораттан тиийэ, эмискэ кэлэн, эҕэрдэлээн соһуттулар,үөртүлэр.Өссө 2 хос сиэттэрим кыргыттар Чурапчы гимнин ыллаан барыларын сүһүөххэ туруоран ыллылар.
Мантан салгыы көрсүһүү букатын бырааһынньык курдук олус бэркэ барда.
Тыл,эҕэрдэ бөҕө этилиннэ,ырыа бөҕө ылланна.Киһи соһуйуон,кыбыстыан да курдук эҕэрдэ суруктар,грамоталар,бэлэх-туһах бөҕө туттарылыннылар.Олор истэригэр СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн) тыа сиригэр,аграрнай политикаҕа сис кэмитиэтин Бочуотунай грамотата, Чурапчы улууһун сайдыытыгар үтүөлэрин иһин, СӨ Бочуоттаах фермера,СӨ тыатын хаһ-н бэтэрээнэ,Саха сүөһүтэ сайдыытын иһин знактары түөспэр ииллилэр.
  Мин үгүс ыстатыйаларбар ТХМ-н үгүстүк "хаарыйарбын"билэҕит.Ону үрдүнэн төрүт кэриэтэ алтыспатах,көрсүһүүгэ ыҥырбатах киһим - тыа хаһ-н саҥа миниистирэА.А.АЛЕКСАНДРОВ эҕэрдэтин уонна сыаналаах бэлэх ыыппытыттан соһуйдум,үөрдүм даҕаны.
Түмүгэр ыҥырыыбын ылынан кэлбит күндү ыалдьыттарбар,куйаар ситиминэн эҕэрдэлээбит элбэх дьоҥҥо истиҥ
МАХТАЛ!
Барыгытыгар чэгиэн доруобуйаны,бары ситиһиилэри,этэҥҥэ буолууну, дьолу-соргуну
БАҔАРАБЫН! Мин бу көрсүһүүттэн олус астынным,сүргэм көтөҕүлүннэ.Олоххо тардыһыым,суруйар-бичийэр санаам өссө күүһүрдэ.
Арба, саамай бүтэһигэр,бу көрсүһүү- бырааһынньыгы ыытыыга ыҥырыытын ыыппыт
  ,сүүрбүт-көппүт,тэрийбит,улууспутугар элбэх сыл бааһынайдар Ассоциацияларын ситиһиилээхтик салайбыт МАРИЯ МИХАЙЛОВНА САВВИНАҔА туспа,улахан  МАХТАЛ!
  Ону таһынан көрсүһүү аһын-үөлүн,булбут-талбыт,тэрийбит бэйэм оҕолорбор,сиэннэрбэр эмиэ МАХТАЛ!
Дьиҥэр
мин бэлэмҥэ тиийдим,аһаатым,иһиттим,кэпсэттим эрэ.
ӨССӨ ТӨГҮЛ БАРЫГЫТЫГАР УЛАХАН-УЛАХАН МАХТАЛ!

Интэриниэт хаһан үчүгэйдик үлэлиир буолар?

Бу сарсыарда автобуска суоппар: “Иккис күнүн интернет сүгүн үлэлээбэт. Валидатор үлэлээбэт, онон харчынан эбэтэр мобильнайгытынан төлүүгүт”, -- диэтэ. Итиннэ эбии бэҕэһээ куоракка сорох маҕаһыыннарга каассалар төлөбүрү каартаттан устубакка,  харчынан төлөтөллөрүн туһунан сурахтар элбэхтэр этэ.
Интэриниэт, бассаап, каартанан төлөбүр наар күн аайы баар буолуо диэн үөрэтэн кэбистилэр. Онон соһуччу түбэспэтэхпитигэр түбэстибит.  Элбэх киһи кумааҕы харчыны укта сылдьыбат. Бааҥҥа уура сытыарар харчыҥ каартатынан кыайан төлөөбөккө, маҕаһыынтан ас ылбакка тахсарыҥ кыһыылаах дьыала.
Автобуска биэнсийэлээхтэр: “Биһиги “Саха сирин олохтооҕун каартатыгар” ыйдааҕы айан харчытын төлөөбүппүт, ону ким төттөрү биэрэр”, -- эҥин диэн суоппардыын айдаарсан ыллылар.
“Алмаасэргиэнбааҥҥа”: “Валидатор үлэлиэхтээх, мобильнай баан үлэлиир дии, ол эрээри интэриниэт суоҕа мэһэйдиирэ чахчы, интэриниэт көннөҕүнэ оннугар түһүө”, -- диэтилэр.
Мэрия пресс-сулууспата “Валидатор үбэ баанынан барар, кинилэр эппиэтинэстэрэ, тоҕо кыһаллыбаттарый, бырыһыан ылар аата”, -- диэтилэр. Бүгүн оччоҕо чахчы автобустартан харчы киирбэт. Баан сүтэрэрэ биир күҥҥэ кыра буолуо да, кыһалҕа уһаатаҕына элбиир.
Инновация министиэристибэтэ эмиэ интэриниэт хаһан көнөрүн чуолкай эппэт. Бэҕэһээ соцситимнэргэ Роскомнадзор бассаабы, телеграмы тохтотору бэрэбиэркэлиир диэн ким ыыппыта биллибэт суруйуута тарҕаммыта.
Онон муммут кус оҕотун курдук буоллубут. Бассаабы, телеграмы араарыы эрэ буоллаҕына, оччоҕо тоҕо валидатордар, маҕаһыын каассалара үлэлээбэттэрий? Төлөбүр харчыта киирэр бааннара, нолуок сулууспата ити аппарааттар эҥкилэ суох үлэлиирин хааччыйар быһаччы интэриэстээх буолуохтаахтар буолбатах дуо? Оттон нэһилиэнньэ олоҕун үрдүк таһымын туһугар үлэлиир судаарыстыба тустаах сулууспалара интэриниэт быстыбакка үлэлээбэтин тоҕо көрбөттөрүй?
Ол бассаап өстөөх информациятын тарҕаппатын диэн быһыллара өйдөнөр. Оттон баан каарталара интэриниэт суоҕуттан үлэлээбэттэрэ нэһилиэнньэни долгутар улахан кыһалҕа. Ити боппуруос дьоҥҥо үчүгэйдик быһаарыллыахтаах. Саатар баантан хаһааска кыра харчы устан хаһааныҥ, илдьэ сылдьыҥ, араас буолуон сөп диэн этиини дьон долгуйбакка өйдүө этэ.
Оттон интэриниэт олох сүппэтэ чахчы. Аҕыйах хонук тулуйарга тиийэбит.

*❓Интэриниэт хаһан үчүгэйдик үлэлиир буолар?*

Бу сарсыарда автобуска суоппар: “Иккис күнүн интернет сүгүн үлэлээбэт. Валидатор үлэлээбэт, онон харчынан эбэтэр мобильнайгытынан төлүүгүт”, -- диэтэ. Итиннэ эбии бэҕэһээ куоракка сорох маҕаһыыннарга каассалар төлөбүрү каартаттан устубакка, харчынан төлөтөллөрүн туһунан сурахтар элбэхтэр этэ.
Интэриниэт, бассаап, каартанан төлөбүр наар күн аайы баар буолуо диэн үөрэтэн кэбистилэр. Онон соһуччу түбэспэтэхпитигэр түбэстибит. Элбэх киһи кумааҕы харчыны укта сылдьыбат. Бааҥҥа уура сытыарар харчыҥ каартатынан кыайан төлөөбөккө, маҕаһыынтан ас ылбакка тахсарыҥ кыһыылаах дьыала.

Автобуска биэнсийэлээхтэр: “Биһиги “Саха сирин олохтооҕун каартатыгар” ыйдааҕы айан харчытын төлөөбүппүт, ону ким төттөрү биэрэр”, -- эҥин диэн суоппардыын айдаарсан ыллылар.

“Алмаасэргиэнбааҥҥа”: “Валидатор үлэлиэхтээх, мобильнай баан үлэлиир дии, ол эрээри интэриниэт суоҕа мэһэйдиирэ чахчы, интэриниэт көннөҕүнэ оннугар түһүө”, -- диэтилэр.

Мэрия пресс-сулууспата “Валидатор үбэ баанынан барар, кинилэр эппиэтинэстэрэ, тоҕо кыһаллыбаттарый, бырыһыан ылар аата”, -- диэтилэр. Бүгүн оччоҕо чахчы автобустартан харчы киирбэт. Баан сүтэрэрэ биир күҥҥэ кыра буолуо да, кыһалҕа уһаатаҕына элбиир.

Инновация министиэристибэтэ эмиэ интэриниэт хаһан көнөрүн чуолкай эппэт. Бэҕэһээ соцситимнэргэ Роскомнадзор бассаабы, телеграмы тохтотору бэрэбиэркэлиир диэн ким ыыппыта биллибэт суруйуута тарҕаммыта.

Онон муммут кус оҕотун курдук буоллубут. Бассаабы, телеграмы араарыы эрэ буоллаҕына, оччоҕо тоҕо валидатордар, маҕаһыын каассалара үлэлээбэттэрий? Төлөбүр харчыта киирэр бааннара, нолуок сулууспата ити аппарааттар эҥкилэ суох үлэлиирин хааччыйар быһаччы интэриэстээх буолуохтаахтар буолбатах дуо? Оттон нэһилиэнньэ олоҕун үрдүк таһымын туһугар үлэлиир судаарыстыба тустаах сулууспалара интэриниэт быстыбакка үлэлээбэтин тоҕо көрбөттөрүй?

Ол бассаап өстөөх информациятын тарҕаппатын диэн быһыллара өйдөнөр. Оттон баан каарталара интэриниэт суоҕуттан үлэлээбэттэрэ нэһилиэнньэни долгутар улахан кыһалҕа. Ити боппуруос дьоҥҥо үчүгэйдик быһаарыллыахтаах. Саатар баантан хаһааска кыра харчы устан хаһааныҥ, илдьэ сылдьыҥ, араас буолуон сөп диэн этиини дьон долгуйбакка өйдүө этэ.

Оттон интэриниэт олох сүппэтэ чахчы. Аҕыйах хонук тулуйарга тиийэбит🤷‍♂️****https://t.me/kyymsakha

Бүгүҥҥү араллаантан туох санаа киирэрий?

1. Үлэ, үөрэх күнүгэр ыччат түүннэри кулууптары кэрийэр харчылаах эбит.
2. Үлэ, үөрэх кэмигэр күн ортото миитиннии барар иллэҥ эр дьон элбэх эбит.
3. Ларектары алдьатар уолаттар фруктаны сөбүлээбэттэр, сиэбэттэр эбит.

Оттон эһиги туох санааҕа кэллигит?

Билим академиятыгар буолбут сылгыны иитии туһунан улахан мунньахха туох этиллибитин бу сигэнэн киирэн сэргээҥ. https://youtu.be/zbtH_PiFp1k