O‘z ijodkorlarini, artist-u mashshoqlar, yozuvchi-shoirlar, rassom-u haykaltaroshlarni senzura qiladigan, ularga taqiq qo‘yadigan, “tushuntirish” o‘qiydigan hukumat ham, jamiyat ham o‘ta xavfli bo‘lib, bu hali ularning o‘ta quyida, dunyodan ayri yashayotganligini ko‘rsatdi.

Ijod erkinligi bo‘lmagan davlatda boshqa hech qanday erkinlikni tasavvur qilish mumkin emas, hatto buni orzu qilib ham bo‘lmaydi.

Ijodkorlik bo‘lmagan joyda esa hech qanday yangilik ham, yaratuvchanlik ham, taraqqiyot ham, kelajak ham bo‘lmaydi!

Ўқинглар. Шу шеърни ҳамма ўқисин. Ўқимаган кимса қолмасин. Нажмиддинбек укамиз буюк бир дард билан аҳволимизни баён этган.

Кўк бўри кезган сарҳад итларга талош энди,
Кўтарилган бош эмас, биргина қуёш энди,
Учқун сочган кўзларнинг топингани ёш энди,
Туркий элнинг шиддати сўнганга ўхшаётир.

Сарбадорлар қонини селлар ювиб кетгандай,
Миллат учун жон берар алпни девлар ютгандай,
Ултонтозлар кун санаб, э воҳ, шуни кутгандай,
Элнинг куни номардга қолганга ўхшаётир.

Юз эллик йил отангни отганни оға санаб,
Дили бузуқ келганнинг қадамига гул қадаб,
Ё, ҳақ, дея ёнганнинг мозорига тош қалаб,
Саройингга қарғалар қўнганга ўхшаётир.

Элдан чиқиб элидан ирганганлар кўрингай,
Ўз тарихин ўзгадан ўрганганлар кўрингай,
Ғужури-ю забони ўзгарганлар кўрингай,
Ўз фарзандинг ўзингни сотганга ўхшаётир.

Кечанг заволга дўнди, ҳайкалдай қотиб бўлди,
Сенинг бор насибангни бекларинг тотиб бўлди,
Бугундан-ку айрилдинг, эртангни сотиб бўлди,
Йўл кўрсатар маёғинг ўчганга ўхшаётир.

Бургут учган зовларда қузғун базм этмоқда,
Илдизингни кавшабон тўнғиз ҳазм этмоқда,
Эртангни белгилашга ётлар жазм этмоқда,
Қошиқ бутун, қиличинг синганга ўхшаётир.

Кечаги ёвқир нигоҳ бугун ерга қадалган,
Ватан кутган жасорат нон топишга аталган,
Бўйин эгик, қўл қадоқ, тиззаларинг қаварган,
Умид кўзёш шўридан сўлганга ўхшаётир.

Уйғотай деб келган ул баҳорлар бекор кетар,
Ҳар тонгда қуёш туртиб, ҳар шомда безор кетар,
Бўғзин йиртиб шоирлар минг ҳайқириб, хор кетар,
Аллоҳ, бу халқ шу ҳолга кўнганга ўхшаётир.
Туркий элнинг шиддати сўнганга ўхшаётир.

© Нажмиддин Эрматов

ALPARSLON Yaratgan shunday ulug‘ kunda kaminani yana bir farzand bilan siyladi! (ana endi hayitlik va qutlovlarga ochiqmiz😀🤲🤲)

*Yomg‘ir yog‘sa, umid gulday unar bo‘lsa,
Kemtik ko‘ngil xalqobdayin to‘lar bo‘lsa.
Yo‘l chetida yomg‘irpo‘shsiz turgandir deb,
Ketgan yoring qaytishiga ko‘nar bo‘lsa.

Ko‘lob yo‘llar yag‘rinida yo‘l ko‘rsatib,
Yolg‘izlikning azobini mo‘l ko‘rsatib.
Pinhon tutgan sog‘inchini etib oshkor,
Boshlab kelsa ro‘molchasin ho‘l ko‘rsatib.

Nigohidan yomg‘ir yuvgan so‘z taralsa,
Ifor sochib barmog‘ingda soch taralsa.
Peshonangga bitgan taqdir bo‘lib mulzam,
Ul yor bilan bir ketgulik yo‘l yaralsa.

Xovuchida gulgun gulob quyib bersa,
Tag‘in yomg‘ir tinmay battar quyib bersa.
Tosh ko‘chada chopsalaring qo‘l ushlashib,
Oh, bu dunyo o‘z holingga qo‘yib bersa.

Olib borsang, qo‘rg‘oningda issiq tancha,
Ostonada oyoq ilsa rafiq kecha.
Derazadan borligini etib isbot,
Yomg‘ir tinmay yog‘aversa jon chiqquncha.

Bir tong kelsa avvaliga o‘xshamayin,
Yengillashib borsang quyosh chiqqan sayin.
Yomg‘ir tingan dunyosiga etak siltab,
Uchib ketsang ul yor ila bir bug‘dayin.

Yomg‘ir yog‘sa...*https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Бўй қиз тушларидай сирли, сафоли,
Бола ўйларидай сарҳади фузун,
(Бизларни айирган осмон ортида)
Иккимиз бир бўлиб кетмоқлик учун,
Бир макон бўлса.Ортиғ қийнамаса туфроғлиғ юки,
Гиллар ҳақ сўрмаса сўнгги дам тандан.
Бул қўноқ дахрдан оёқни узсак,
Каҳкашон бир ёни туташса ергава нарвон бўлса.Бизсизлик ваҳмидан қўзғалса замин,
Чақмоғу бўронлар тўсса гар йўлни.
Кетишга шахдлансак, фақат кетишга,
Бошни йўқотсак-да, йўқотсак ўзни,
Дил омон бўлса.Кулсалар: Буларнинг йўллари хато,
Десалар: Тақдирга айри бу қилмиш.
Юзини ўгирса дунё саросар,
Фақат Ишқ, фақат Ишқ, фақат Ишқ,
Биз томон бўлса.Тириклик қиймати буткул ўзгарса,
Исрофил куйласа висолнинг васфин.
Иккимиз кўз ёшдай бирлаши-и-и-и-иб кетсак,
Чақалоқ қабридай жаннатга яқин,
**Тинч ором бўлса.

Иккимиз бир бўлиб кетмоқлик учун,
Бир макон бўлса.**https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Бу дунёда биргина аёл бор бўлгандаям дунёда муҳаббат бор, демак ҳаёт бор, деб куйлаган эди беназир озарбайжон шоири.

ХУРШИД ДАВРОН
АЁЛ ВА МУҲАББАТ ҲАҚИДА ШЕЪРЛАР

https://kh-davron.uz/ijod/sherlar/ayol-muhabbat.html

''Тумшуғингиз устига янги меҳмон муборак бўлсин, афандилар!.. ''

Абдулла Қодирий. «Муштум» таърифида (1923)

Тарихга бир айланиб қаралса, муштнинг аҳамияти зоғора нондек бўлиб кўз ўнгида гавдаланур. Аммо холи ҳозирамизга ҳам кўз қирини ташланса, мушт деган ҳайвони ғайри нотиқнинг сиёсатда подшоҳ, иқтисодда авлиё, фанда кимё ўрнини ишғол этканини кўрилур. Буларни ҳам бир ёққа қўя туриб, муштнинг аҳамияти муҳиммасини ўзимизнинг манави маҳалла-кўйдан қидирилса тафтишотга тағин ҳам яқинроқ турилған бўлинур:

Маҳалла-кўйларимизда битга-битта бўйни йўғон — бўйни ғавслар борлиғини ҳар бир кимса билур ва уларнинг маҳалла ижтимоиётида ўйнайтурған рўллари ҳам катта-кичикка белгулукдир. Бизнинг текшириш ва кашфиётимизча асл хусусият бўйни йўғонлиқда бўлмай, унинг замиридаги муштдадир ва муштумзўрлиқдадир.

Лекин бу таъриф жаҳонгир ва буржуазия файласуфлари нуқтаи назаридан бўлиб, аммо пролетариатнинг муштка бўлған назарияси бунинг аксидир. Журналимиз шу кейинги қўли қадоқлар синфининг «Муштум»и бўлғанлиқдан унинг маъноси ҳам ҳалиги таърифнинг тамоман тескарисидир.

Бу «Муштум» зўрлиқ муштуми эмас, ҳақлиқ муштумидир; бу «Муштум» — золимлар муштуми эмас, мазлумлар муштумидир. Шунинг учун бунинг маъноси ҳам бошқачадир.

— Ҳамманикига дўлона ёққанда, сизникига девона ёғди!

— Қовун, деб экканимиз шунғия бўлуб чиқди!

— Олтун қўнғуз деб махтағанлари қора қўнғуз эканки, рўмолча билан бурунни ўрашга мажбур бўлдиқ…

— Боғдан гапирсак — тоғдан келадилар!

— Али, десак — бали, дейдилар…

— Шу йўсун: гулшан разолатда, гулзор сафоҳатда, бозор сиёсатда, майдон ҳамоқатда, бойимиз, мулламиз, эшонимиз, ёшимиз ва моховимиз, песимиз сайру гулустон этмоқда ва жунуни маърифат, фунуни шайтанат водийларида масти-лояъқил кезмакдалар…

Мана шундай «овони саодат»ларда тўрт томондан мўралаб, эл ичига оралаб, ҳақиқатни қоралаб, яхшидан ёмонни саралаб шахсий ғараздан соф, тўғри юрмаганга боп бир «Мушти пурзўр»га эҳтиёж сезилди ва узоқ ўйлаб турилмай узоқ-яқин, дўст-душманларимизнинг кўмаклари умидида ушбу «Муштум» журналининг нашрига ҳам қарор берилди.

Тумшуғингиз устига янги меҳмон муборак бўлсин, афандилар!

Жулқунбой

«Муштум» — 1923 йил, феврал, 1-сон, 2-бет

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Telegram

Najmiddin Ermatov

Dilda darding bo‘lmasa, Dardisarimni kovlama. Mashrab

Баҳром Ирзаевга

Арғумоқ кетган сўқмоқ,
Заминга чўкиб борар.
Уюрдан айри қулун,
Жавдираб ўтиб борар.
Киприклари қилқалам,
Сиёҳин тўкиб борар,
Тушовин узган исён,
Етовчи юрак бунда.

Аср ошган арчанинг
Шохларида кўк томчи,
Сояси турғун эмас,
Бу беш кунлик алдамчи—
Тўнглаган ёши дарак,
Эй, қулуним, чопсанг-чи,
На қўноқ мадор бўлар,
На замон тиргак бунда.

Кўк бўрин ёлин ўпган
Шамолларга қулоқ сол.
Эртакка кўчган чиннинг
Шу йўлларда изи бор.
Мутега кўп суянма,
Атагани ҳўл рўмол.
Ҳақ на даркор бундайга,
На жони ҳалак бунда.

Байловга кўникканнинг,
Жони-да ширин келар.
Бир жойга тўплаётган,
Моли-да ширин келар.
Бошини қумга суққан,
Ҳоли-да ширин келар.
Эли ялқов келар ва
На подшо сергак бунда.

Ҳайқириб кет тоғларни,
Зир титратсин кишновинг.
Ҳайқиравер қашқирлар,
Бузгунича қуршовин,
Ҳайқиравер айғирлар,
Узгунича тушовин—
Ўзинг ҳақ деб кетмасанг,
Келмагай дарак бунда.

Итларга талаш тушган
Карвонни топмагунча,
Алпларинг ютиб ётган
Зиндонни топмагунча,
Эгасиз бадар кетган,
Туронни топмагунча,
Ўзингни йўлларга сол,
Қолмоқ не керак бунда?...

https://t.me/Najmiddin_Ermatov

Telegram

Najmiddin Ermatov

Dilda darding bo‘lmasa, Dardisarimni kovlama. Mashrab

Эй, мусаввир, битта йўл чизгин,
Мени олиб кетсин майхоналардан.
Қиличи қинида қирқта алп ўлди,
Дунё заҳар тутди мастоналардай...

Қоражон қўлида сичқон еган ип,
Сурхайл кавшади ғознинг гўштини.
Жандамни тутатдим дуди чиқмади,
Кимдир ёпиб қўйди зиндон устини.

Ҳамон чиқолмайман тубсиз бу чоҳдан,
Руҳимни шол қилиб ташлади оғу.
Барчинни чизиб бер, етти йил нима?
Етмиш йил ўтса ҳам кутган бўлсин у.

Миллатнинг кўзини очиқ тасвирла,
Басир синчиларнинг башорати талх.
Яғринида панжа кўринмаса ҳам,
Ўзининг алпларин таний олсин халқ.

Кимдир шон талашди жонидан кечиб,
(тусланди бу тарих, қолдирмади из).
Улар чақа эмас, тушиб қолмасин,
Ватаннинг чўнтагин бутун қилиб чиз.

Бу чиркин сиёсат осмоннинг яна,
Юзига паранжи тутган паллада.
Сен шундай тасвирла,
Бурғу чалгандай,
Шоирлар ҳайқириб чиқсин даҳмадан.

Кейин нима бўлар?
Кейин...
билмадим.
Билмадим, бир четда қолса ҳамки тахт,
Яна уч-тўрт зина тепага чиқиб,
Суратни мадҳ этиб яшамасин халқ.

Эй, мусаввир...

https://t.me/Najmiddin_Ermatov